Lịch sử môn Patin – Roller Sports

Lịch sử hình thành và phát triển bộ môn Patin.

Bộ môn Patin sẽ không được hình thành nếu không có đôi giày trượt. Đôi giày Patin đầu tiên được phát minh vào năm 1743 bởi một nhà phát minh người Hà Lan. Tuy nhiên, tài liệu về nhà phát minh người Hà Lan bị thất lạc. Đến năm 1760, một nhà phát minh người Bỉ John Joseph Merlin được ghi nhận là người phát minh đôi giày Patin đầu tiên. Giày sử dụng dây da, bánh xe kim loại nhỏ và tấm gỗ, dựa trên ý tưởng giày trượt băng.
Giày Patin cổ đã trải qua các giai đoạn chuyển đổi từ bánh xe sắt, sang bánh xe gỗ. Giày trượt Patin hiện đại đã sử dụng bánh xe đúc từ cao su PU. Bánh xe có vòng bi ở giữa để giảm ma sát và tăng tốc độ. Đồng thời khung càng (frame) được sử dụng thay cho tấm gỗ
Trượt Patin rất phong phú trong thể loại luyện tập. Vì vậy, loại giày Patin cũng đa dạng mẫu mã, có kích cỡ bánh xe và frames khác nhau. VĐV cần lựa chọn giày patin phù hợp với từng môn thi đấu.

Hiệp hội Patin đầu tiên

Năm 1884, hiệp hội Patin đầu tiên được thành lập lấy tên là Federation Internationale de Patinage a Roulettes. (Tạm dịch: Liên Đoàn Patin Quốc Tế). Sau đó được đổi tên thành Federation Internationale de Roller Skating (FIRS) và sử dụng đến ngày nay. Tiếp đó, các liên hiệp, hiệp hội, liên đoàn Patin trên khắp thế giới được thành lập nhằm phát triển môn thể thao này.

Các cuộc thi, giải đấu quốc tế

Roller Polo – Khởi nguồn của sự phát triển

Năm 1878, Roller Polo đầu tiên được diễn ra đầu tiên ở Luân Đôn, Anh. Roller Polo là thể loại gần giống với Hockey. Tuy nhiên, VĐV không trang bị bất kì thiết bị bảo hộ nào (giáp, mặt nạ). Họ chỉ mặc những chiếc áo Jersey tay dài và quần bó. Năm 1903, sau tại nạn bóng đánh vào mắt 1 thủ môn, VĐV bắt đầu trang bị mặt nạ. Tại Anh, Roller Polo đã bùng phát khắp cả nước. Tiếp theo đó là sự phát triển vượt bậc của các bộ môn Patin trên toàn thế giới.

Sự đa dạng

Năm 1940, một cuộc thi Patin với quy mô lớn được tổ chức tại Cleveland. Các nội dung thi đấu bao gồm: Speed, Figure và Dance. Kéo dài trong 4 ngày, cuộc thi thu hút hơn 500 vận động viên đến từ nhiều nơi trên thế giới.
Năm 1983, cuộc thi Speed Skating được tổ chức tại Ohio, Mỹ. (Speed – tạm dịch: đua Patin tốc độ)
Cùng đó, cuộc thi dành cho Figure Skating và Dance được tổ chức ở Michigan và New York, Mỹ. (Figure Skating và Dance – tạm dịch: Patin nghệ thuật và nhảy)

Tại các sự kiện thể thao thế giới

Năm 1979, Patin là môn thể thao biểu diễn tại Pan American Games tổ chức tại Puerto Rico. Sau đó được đưa vào danh sách môn thể thao thi đấu chính thức; bắt đầu từ Pan American Games 1987 tổ chức tại Indianapolis .
Năm 1995, giải vô địch thế giới khúc côn cầu trên giày trượt Patin (Roller Inline Hockey World Championships) đầu tiên được tổ chức tại Chicago. Giải đấu đánh dấu mốc quan trọng trong sự phát triển của môn thể thao này. Bắt đầu từ đây, giải RIH được tổ chức hàng năm tại các quốc gia có bộ môn. Các vận động viên trên thế giới tranh tài, cọ xát và giao lưu kinh nghiệm.
Năm 2011, môn Patin (Speed) được đưa vào danh sách thi đấu chính thức tại SEAGames; tổ chức tại Indonesia.
Năm 2012, môn Patin (Speed) được đưa vào danh sách thi đấu chính thức 3^rd Asian Beach Games; tổ chức tại TP.Hải Dương – Trung Quốc.
Năm 2014, môn Patin (Aggressive) được dưa vào danh sách thi đấu chính thức 4th Asian Beach Games; tại Phuket, Thái Lan.
Các giải đấu Patin quốc tế được diễn ra thường niên tại các quốc gia trên thế giới; bao gồm Trung Quốc, Hàn Quốc, Thái Lan, Ấn Độ, Indonesia, Pháp, Đức, Việt Nam…

Môn Patin (Roller Sports) tại Việt Nam

Hình thành phong trào giày Patin 2 hàng bánh

Vào thập niên 80 – 90, những sân trượt Patin xuất hiện tại các khu trung tập Việt Nam. Các sân trượt mở cửa hàng loạt, tạo nên một cơn sốt lúc bấy giờ. Nhờ vậy, phong trào trượt Patin hình thành từ rất sớm. Tuy nhiên, Patin chỉ được biết đến như 1 loại hình giải trí thu hút giới trẻ. Trong khoảng thời gian này hầu hết người chơi chỉ sử dụng loại giày Patin 2 hàng bánh.

Từ sau những năm cuối thập niên 90 trở đi, phong trào Patin bắt đầu xuống dốc. Hàng loạt sân trượt Patin đóng cửa vì rất nhiều lý do. Từ nhiều loại hình giải trí khác hình thành, đến các sân trượt thường xuyên xảy ra các cuộc ẩu đả. Các sân trượt dần vắng khách do không đủ cạnh tranh, và không có sự quản lý phù hợp.

Giày Patin 1 hàng bánh (Inline Skating)

Năm 2006, phong trào Patin dần hình thành trở lại với sự xuất hiện giày trượt Patin 1 hàng bánh. Người chơi tập luyện 1 cách chuyên nghiệp hơn với nhiều nội dung tập luyện khác nhau. Nhiều đội, nhóm & câu lạc bộ bắt đầu được thành lập trong năm 2007-2008. Địa điểm tập luyện có thể là công viên, sân trượt Patin hoặc nhà riêng. Từ việc đem loại hình mới về Việt Nam, đến xây dựng đội, nhóm và phong trào thi đấu.

Những bước tiến

Năm 2008, Patin Việt Nam lần đầu tham gia đấu trường Quốc tế. Tại giải đấu “World Freestyle Skating Championships” tại Singapore, Việt Nam tham dự cùng với 30 Quốc gia khác.
Đội tuyển Việt Nam, dưới sự quản lý của CLB iSkate, được đài thọ tham dự giải đấu bởi ông Eddie Chua. Ông là người có rất nhiều đóng góp cho phong trào Patin trên Thế Giới. Ông giữ chức vụ chủ tịch Liên đoàn Roller Sports Singapore; kiêm Chủ tịch Hội đồng kỹ thuật của World Skate (FIRS).
Năm 2008 cũng là năm đầu tiên diễn ra giải đấu Patin tại Việt Nam. “Vung Tau Inline Skating Festival” được tổ chức với các nội dung bài bản. Giải đấu được tổ chức bởi CLB iSkate với sự giúp đỡ của lực lượng trọng tài đến từ hiệp hội WSSA.
Các năm 2009-2013, nhiều giải đấu và lớp tập huấn được tổ chức tại nhiều tỉnh/thành trong cả nước. Đội tuyển Roller Sports Việt Nam thường xuyên tham dự các giải đấu Quốc tế. ĐT đạt nhiều thành tích Huy chương Vàng, Bạc, Đồng.
Năm 2011, đội tuyển Roller Sports Việt Nam tham dự SeaGames 27 được tổ chức tại Indonesia. Tuy không đạt thành tích tại SeaGames 2011 nhưng cũng học tập được nhiều kinh nghiệm quý giá.
Năm 2012, đội tuyển Roller Sports Việt Nam tham dự 3^rd Asian Beach Games được tổ chức tại TP.Hải Dương – Trung Quốc.
Bước phát triển mạnh mẽ

Năm 2013, VĐV VN đạt được nhiều thành tích tại đấu trường Quốc tế mà ĐT. Đồng thời đây là năm đầu tiên Việt Nam đăng cai tổ chức 1 giải đấu quy mô Quốc tế. Giải đấu có hơn 10 Quốc gia tham dự, hơn 1000 VĐV. Được tổ chức bởi Cty TNHH Thể thao Hồng Quân (GOX) kết hợp cùng Cty Truyền thông Hoàng Gia.
Liên đoàn Roller Sports Singapore, Cty TNHH Thể Thao Hồng Quân và CLB Roller Sports iSkate là những đơn vị gắn bó và có nhiều đóng góp với các hoạt động phát triển phong trào (tổ chức các lớp tập huấn HLV – VĐV chuyên nghiệp, các giải đấu thường niên, gửi VĐV tham gia các giải đấu Quốc tế & các lớp tập huấn tại Singapore).
Năm 2014, đội tuyển Roller Sports Việt Nam tham dự Asian Beach Games lần 4 diễn ra tại Thái Lan.
Sự kiện thường niên từ 2008 đến nay
Bước tiến lịch sử

Năm 2016-2017, đội tuyển Roller Sports Việt Nam được huấn luyện bài bản để tham dự Á Vận Hội mùa đông tại Sapporo, Nhật Bản. Đoàn TT Việt Nam tham dự các nội dung: trượt tuyết ván đôi và ván đơn đổ đốc và đạt thành tích xuất sắc trong top 30, vượt qua những Quốc gia ôn đới.
Năm 2018, Skating Federation of Vietnam (SFV) được thành lập, nhằm phát triển các môn trượt trên băng và ngoài băng (Patin/Roller Sports) tại Việt Nam.

Các tên gọi của môn Patin

Patin có nhiều tên gọi Quốc tế khác nhau. Tên gọi Quốc tế chính xác, đầy đủ và thông dụng nhất là Roller Sports. Ngoài ra, Roller Skating cũng là một tên gọi khác tương tự Roller Sports.
Quad Skating: trượt Patin 2 hàng bánh. Thường thấy tại các sân Patin ở Việt Nam những năm thập niên 80-90. Quad Skating thường tập luyện các thể loại như Dancing, Figure, Hockey, Aggressive.
Inline Skating: trượt Patin 1 hàng bánh. Loại hình này đã xuât hiện rải rác tại Việt Nam từ rất lâu nhưng chỉ bắt đầu phát triển mạnh từ năm 2007 trở lại đây. Inline Skating có nhiều thể loại tập luyện khác nhau; như: Slalom, Slide, Speed Slaom, Racing, Battle Slalom, Pair Slalom, Hockey, Aggressive, Downhill, Street, Vert,…

Môn trượt Patin hiện nay

Hầu như người tập luyện bộ môn Patin nghiêm túc đều chọn loại giày 1 hàng bánh. Do kết cấu thiết kế chuyên nghiệp hơn cho từng thể loại riêng biệt; đáp ứng được chính xác nhu cầu của người tập. Đồng thời loại giày 1 hàng bánh có kết cấu cổ giày cao và cứng. Giúp hạn chế các chấn thương lên cổ chân và tăng khả năng giữ thăng bằng. Tuy nhiên, giày Speed chuyên nghiệp có cổ thấp; giúp người tập thực hiện kỹ thuật chính xác và dễ dàng điều khiển khi trượt tốc độ.

Hướng dẫn cách mua giày Patin tại My Patin: